Heeft u ooit serieus nagedacht over het erfrecht?

Indien er geen testament is bepaalt de wet wat er gebeurt. Door het opstellen van een testament neemt u de regie in handen en kunt u afwijken van de standaard wettelijke regeling. Een testament wordt opgemaakt bij een notaris. De notaris kan u ook advies geven over de mogelijke bepalingen in het testament zodat dit voor de nabestaanden zo gunstig mogelijk is.

Redenen maken testament

Er zijn veel redenen om een testament te maken.

• fiscale voordelen
• persoonlijke wensen vastleggen
• wanneer u als partner niet getrouwd bent, erft u niet van elkaar als er geen testament is
• wanneer u kinderen heeft is het aan te raden om een testament te maken. U kunt hierin onder andere regelen wie voor de kinderen zorgt als u er niet meer bent.

Erfbelasting besparen

Een goed testament bespaart erfbelasting en de AWBZ zorgbijdrage. Een notaris kan hier verschillende testamentvormen voor opstellen. De te bereiken voordelen van een goed testament zijn afhankelijk van uw persoonlijke situatie.

Bestaand testament

Heeft u al een testament? Laat deze dan periodiek controleren. De wetgeving wordt zo nu en dan aangepast. Het is belangrijk om te weten of uw testament ook onder de huidige/nieuwe wetgeving voldoet. En natuurlijk kunnen ook uw persoonlijke situatie en wensen veranderen.

Centraal Testamentenregister

Wilt u weten of een overledene een testament heeft opgesteld, ga dan naar het Centraal Testamentenregister. Alle testamenten die in Nederland zijn opgemaakt worden hier geregistreerd.

Wat er gebeuren moet met uw erfenis/nalatenschap kunt u dus vastleggen in een testament. In het testament kunt u ook vastleggen wat uw wensen zijn voor uw uitvaart en wie de erfenis moet afhandelen.

Erfrecht is echter bij veel mensen niet het meest voor de hand liggende onderwerp om bij stil te staan. De stap naar een notaris wordt niet snel gemaakt. Waar kun u beginnen zonder direct kosten te maken?

De nalatenschaps-service van Lenaers Financieel Advies & Planning | Financieel Zeker biedt uitkomst. Eenvoudig én persoonlijk. Stel uw vraag of maak een afspraak.

• Erfrecht in heldere begrijpelijke taal, voor iedereen toegankelijk.
• Hulp bij het maken van keuzes.
• U krijgt beter inzicht in de inhoud van uw testament.

Wat doet de Notaris

Een testament kan alleen bij de notaris worden opgesteld. Heeft u bij de notaris een testament laten maken dan blijft dat altijd geldig. Ieder testament wordt aangemeld bij het Centraal Testamentenregister. Wilt u iets wijzigen, dan kan dat natuurlijk altijd, dan moet u wel weer de gang maken naar de notaris!

Belangrijke redenen voor een testament

De redenen kunnen per persoon verschillen:

• het regelen van de voogdij van de kinderen
• het benoemen van een executeur
• nalatenschapsplanning (zo kunt u erfbelasting besparen)
• Ook niet onbelangrijk: erfgenamen benoemen
• Wanneer u niet getrouwd bent maar wel uw partner wenst na te laten
• Veiligstelling vermogen voor de kinderen bij een tweede huwelijk
• Het opnemen van een legaat
• Regelen van bedrijfsopvolging

U behoudt zelf de regie! Wanneer u geen testament opstelt bepaalt de wet wat met uw erfenis gebeurt.

Testament opstellen bij samenwonen

U bent niet getrouwd of u woont samen zonder een geregistreerd partnerschap. Dan erft u volgens de Nederlandse wet niet automatisch van elkaar. De nalatenschap gaat dan naar de erfgenamen volgens de wettelijke regeling.

De wettelijke erfgenamen zijn eventuele kinderen, broers/zussen en ouders. In een testament kunt u vastleggen dat uw erfenis toch naar uw partner gaat.

Zaken in uw leven kunnen veranderen. Dan is het verstandig om uw testament te laten controleren. Denk aan het krijgen van kinderen of het ontvangen van een grote erfenis. Wetswijzigingen zijn ook een reden om het testament weer eens tegen het licht te houden. Een testament kan op elk moment bij de notaris worden gewijzigd of herroepen.

Eens in de vijf jaar een controle of het testament nog past bij de actuele situatie is een redelijke termijn. Let op: als u een testament heeft gemaakt is deze voor altijd geldig. Als u wilt dan kunt u het testament herroepen. De enige manier om dit te doen is bij de notaris!

Het verscheuren of weggooien van uw testament is niet voldoende, het testament blijft geldig. De notaris meldt de wijzigingen van het testament bij het Centraal Testamentenregister.

Bewind

U kunt in uw testament bepalen, dat wat een erfgenaam krijgt onder bewind wordt gesteld. De erfgenaam is dan wel eigenaar van de goederen, maar hij mag er niet mee doen wat hij wil. De door u aangewezen bewindvoerder krijgt het beheer over de goederen.

Voogdij

Heeft u minderjarige kinderen? Dan kunt u de voogdij regelen. In een testament kunt u een of twee personen aanwijzen als voogd. Als beide ouders overlijden wanneer de kinderen minderjarig zijn, krijgen deze personen het gezag over de kinderen totdat ze volwassen zijn. Met het benoemen van een voogd voorkomt u heel veel problemen! 

Uitsluitingsclausule

Dit is een bepaling (clausule)in een testament of bij een schenking. Een erflater of schenker bepaalt dat de erfenis of schenking niet in de gemeenschap van goederen valt van de erfgenaam of begiftigde.

Stel dat u bent overleden en uw kind heeft van u geërfd. Na ontvangst van de erfenis gaat uw kind scheiden. U had niet gewild dat de ex dan meedeelt uit de erfenis die uw kind van u heeft gekregen. U kunt in het testament bepalen met een uitsluitingsclausule dat het (ex) schoonkind niets krijgt. Formeel gezegd: u wilt dat uw erfenis niet wordt opgenomen in een algehele gemeenschap van goederen.

Executeur

U kunt in een testament een persoon aanwijzen die alles rondom de erfenis regelt. Het is mogelijk in het testament drie verschillende soorten testamentair executeurs aan te wijzen. Op die manier kunt u de taken die ontstaan na uw overlijden verdelen onder meerdere personen. Als u bijvoorbeeld uw zoon erg goed vindt met de financiën dan kunt u specifiek die functie aan hem toebedelen en vervolgens het regelen van de uitvaart aan uw dochter.

De executeur zorgt dat alle nog openstaande rekeningen worden betaald, dat de belastingaangifte wordt gedaan, dat de erfgenamen hun erfdeel krijgen enzovoort. Als er geen executeur is aangewezen zijn alle erfgenamen gezamenlijk hiervoor verantwoordelijk. Dat leidt in veel gevallen tot behoorlijke spanningen en problemen. Het benoemen van een executeur maakt het afhandelen van de nalatenschap veel eenvoudiger.

Inbrengverplichting

Volgens het huidige erfrecht hoeven schenkingen aan kinderen die erfgenaam zijn, niet te worden ingebracht in de nalatenschap van de ouder, tenzij de ouder dit ten tijde van het verrichten van de schenking of in het testament heeft bepaald. Inbreng van een schenking betekent dat de schenking dient te worden verrekend met het erfdeel.

Eigenlijk krijgt het kind door de inbrengverplichting als het ware een voorschot op het erfdeel. Dat kan alleen als het kind ook erfgenaam is. Indien het niet de bedoeling is dat de schenking ingebracht wordt in de nalatenschap, omdat het bijvoorbeeld de bedoeling is dat het ene kind boven het andere kind bevoordeeld zal worden, dan moet bij de schenking bepaald worden dat de schenking niet dient te worden ingebracht door het kind.

Als u aan een bepaalde persoon iets wilt nalaten, dan kunt u dat doen via een legaat. Een legaat neemt u op in uw testament. Hierin beschrijft u duidelijk wat u aan welke persoon wilt nalaten. Bijvoorbeeld welk meubelstuk, welk sieraad of een bepaalde som geld. Degene aan wie u het legaat wilt nalaten heet een legataris.

U kunt ook een legaat opnemen voor een organisatie, bijvoorbeeld een goed doel. De erfgenamen en eventuele executeur zijn verplicht de legataris op de hoogte te stellen van het legaat en het legaat af te geven.

Een codicil is goedkoop want u hoeft niet naar de notaris. Met een codicil kunt u spullen met emotionele waarde nalaten. U moet heel nauwkeurig omschrijven om welk voorwerp of meubel het gaat. En wie het krijgt. Verzamelingen of spullen die niet tot de inboedel behoren (zoals een auto en geld), kunt u niet via een codicil nalaten. Dat kan alleen in een testament.

Een codicil is alleen geldig als het voldoet aan de volgende 3 eisen:

• Met de hand geschreven
• Elke pagina is ondertekend
• Voorzien van een datum

Nadeel codicil

Uw codicil kunt u gewoon thuis bewaren. Het voordeel is dat u het codicil dan gemakkelijk kunt aanvullen. Vermeldt bij iedere wijziging opnieuw de datum en zet uw handtekening eronder. Het nadeel van thuis bewaren is dat het dan misschien niet gevonden wordt, of te laat. Ook bestaat het gevaar dat het codicil wordt weggemaakt door iemand die niet blij is met uw laatste wensen.

U kunt uw codicil in bewaring geven bij een notaris. Laat uw erfgenamen weten dat u een codicil heeft opgesteld en welke notaris het bewaart.

In een gewoon testament legt u vast wat er moet gebeuren als u er niet meer bent. Maar als u geen beslissingen meer kunt nemen, bijvoorbeeld omdat u in coma bent of dement raakt, heeft u een levenstestament nodig.

In een levenstestament legt u dus vast wat er moet gebeuren als uzelf niet meer tot handelen in staat bent. En u legt ook vast wie er namens u mag handelen. Die persoon geeft u een volmacht.’ Het kan gaan om bijvoorbeeld:

Uw financiële en zakelijke belangen

• het regelen van bankzaken en belastingen
• het beleggen van vermogen
• het doen van schenkingen en onder welke voorwaarden
• instructies voor de verkoop van uw woning als u niet meer zelfstandig kunt wonen
• meubelstukken die u wilt meenemen en wat er met de rest van de inboedel moet gebeuren (verdelen, verkopen etc.)
• wie wordt – als het echt niet anders kan – uw bewindvoerder, curator of mentor?
• Indien u een bedrijf heeft, kan uw partner u niet zomaar vervangen bij officiële handelingen. Dan is er meestal een machtiging nodig en is een levenstestament bijzonder nuttig.

De keuze voor wel of geen medische behandeling of reanimatie

• 'Praat op tijd over uw levenseinde' (e-book) of (pdf) - publicatie van KNMG
• Voorbeeld schriftelijk wilsverklaring en euthanasieverzoek - op website thuisarts.nl
• NPV-levenswensverklaring - wilsverklaring vanuit de christelijke levensovertuiging

Uw persoonlijke wensen

• wensen rondom uw persoonlijke verzorging
• de verzorging van uw huisdier
• wensen rondom de uitvaart
• wensen rondom uw sociale contacten en religie
• verwijdering van profielen op sociale netwerken

Is uw partner, ouder of kind overleden? Dan krijgt u mogelijk te maken met aangifte van overlijden doen, de uitvaart organiseren en de administratie afwikkelen namens uw partner, ouder of kind.

Op de site van de Belastingdienst staat een erg nuttige tool. Vul de vragen in en bekijk wat u moet regelen met de overheid en bij welke instantie u moet zijn.

Bij elk overlijden hoort een arts een verklaring van overlijden in te vullen, de zogenaamde A-verklaring en de B-verklaring.

De A-verklaring en de B-verklaring worden meegenomen door de begrafenisondernemer. Met deze formulieren en het aangifteformulier (het formulier waarop de persoonlijke gegevens van de overledene staan vermeld) zal de uitvaartondernemer de aangifte van overlijden doen bij de Burgerlijke Stand in de plaats waar het overlijden heeft plaatsgevonden.

Van de Burgerlijke Stand ontvangt de uitvaartondernemer het uittreksel uit het overlijdensregister (ook wel de akte van overlijden genoemd) en het verlof tot begraven of cremeren. Het uittreksel uit het overlijdensregister wordt na de uitvaart overhandigd aan de opdrachtgever (de nabestaanden), de originele akte van overlijden blijft altijd bij de Burgerlijke Stand.

De Burgerlijke Stand geeft het overlijden door aan de belanghebbende instanties (Sociale Verzekeringbsank, Belastingdienst, de grote pensioenfondsen, het UWV, de Rijksdienst voor het Wegverkeer, Onroerende-zaakbelasting WOZ, afvalstoffenheffing en rioolrecht) met inachtneming van de privacywetgeving.

Een uitvaartverzorger of begrafenisondernemer kan u helpen bij het verzorgen van de begrafenis zelf, vormt eigenlijk de schakel tussen de nabestaanden en een begraafplaats of crematorium. De nabestaanden kiezen de uitvaartverzorger doorgaans zelf. Nadat een arts het overlijden officieel heeft vastgesteld, komt de uitvaartverzorger vaak direct langs om met u te overleggen over de volgende stappen.

Ophalen lichaam

Een van de eerste keuzes die u moet maken is wat er met het lichaam moet gebeuren. U kunt bijvoorbeeld kiezen voor thuisopbaring of vervoer naar een rouwcentrum. De uitvaartverzorger zorgt er vervolgens voor dat het lichaam van de overledene opgehaald wordt en is ook verantwoordelijk voor de laatste verzorging.

Condoleance- en uitvaartplechtigheid

Een andere belangrijke taak van de uitvaartverzorger is het begeleiden van de nabestaanden bij alle keuzes rondom de uitvaartceremonie. Hij of zij geeft samen met u vorm aan een passende plechtigheid en stemt die keuzes af met het uitvaartcentrum. Uiteraard houdt de uitvaartverzorger daarbij rekening met eventuele (religieuze) wensen van de overledene en de erfgenamen.

Rouwbericht

De uitvaartverzorger kan ook helpen bij het opstellen van een rouwbericht en/of rouwadvertentie, de muziekkeuze tijdens de uitvaart en het regelen van bijvoorbeeld de rouwauto en de versnaperingen voor de genodigden van de uitvaartdienst. Ook kiezen de nabestaanden samen met de uitvaartverzorger een kist of opbaarplank.

Budget

Een goede uitvaartverzorger overlegt regelmatig met de nabestaanden over het budget. Zo komt u niet voor verrassingen te staan en blijft de uitvaart betaalbaar.

Alles uitbesteden, of juist niet

Sommige nabestaanden willen veel zelf doen, andere juist niet. Een goede uitvaartverzorger zet de wensen van de nabestaanden centraal en neemt hen waar mogelijk zorgen uit handen. Het is de taak van de uitvaartverzorger om goed te luisteren en in een moeilijke periode rust en overzicht te bieden.

U moet aangifte doen in de gemeente van overlijden. Eventueel kan de begrafenisondernemer dat voor u doen. Van de gemeente (of via de uitvaartondernemer) ontvangt u dan de Akte van overlijden. De gemeente legt dit vast in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). De gemeente geeft het overlijden ook door aan andere overheidsorganisaties zoals de Sociale Verzekeringsbank (SVB), het UWV en de Belastingdienst.

Een testament wijst de erfgenamen aan en bepaalt wie welk deel van een erfenis krijgt. Via het centraal testamentenregister vraagt u een testament op. Een notaris maakt een Verklaring van Erfrecht op. Hierin staat wie is overleden, wie de echtgenoot was, of er kinderen zijn en wie de erfgenamen zijn. Ook staat er of er een testament is.

De verklaring van erfrecht heeft u nodig om toegang te krijgen tot rekeningen van de overledene of om papieren te wijzigen die op naam van de overledene staan.

Na een overlijden moeten allerlei instanties op de hoogte worden gesteld om een contracten te beëindigen of aan te passen. De tenaamstelling van bankrekeningen moet worden aangepast als rekeningen hetzelfde blijven. Bij sommige organisaties gaat dit vanzelf, bij andere moet u zelf actie nemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verzekeringen, bankrekeningen, uitkeringen, abonnementen, goede doelen.

Eigen woning?

Bij het afsluiten van de hypotheek wordt vaak een overlijdensrisicoverzekering afgesloten. Na het overlijden keert de verzekeraar een bedrag uit om de hypotheek (voor een deel) af te lossen. Zo kunnen de nabestaanden in het huis blijven wonen. Neem hiervoor contact op met ons kantoor.

Nabestaandenpensioen?

Vaak weet de pensioenuitvoerder al dat uw partner is overleden. Dan krijgt u vanzelf bericht over een eventueel partnerpensioen. U kunt natuurlijk ook zelf contact opnemen met de pensioenuitvoerder van uw partner.

Oversluiten hypotheek 

Na het overlijden van uw partner mag u bij veel banken de hypotheek oversluiten. Dat is aantrekkelijk als de hypotheekrente op het moment van het overlijden van uw partner lager is dan de hypotheekrente die u betaalde.

Als u recht heeft op (een deel van) een erfenis kunt u deze aanvaarden, 'beneficiair' aanvaarden of verwerpen. Als u de erfenis verwerpt, wilt u niets uit de erfenis ontvangen. Als u de nalatenschap aanvaardt, bent u ook aansprakelijk voor eventuele schulden. Een tussenvorm is 'beneficiair' aanvaarden. Dat laatste kunt u doen als u (nog) niet weet of er (grote) schulden zijn.

Let op met wat u doet als u nog twijfelt over aanvaarden of niet

Bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap? Dan stuurt de SVB automatisch een bericht aan de achterblijvende partner als die in aanmerking komt voor een Anw-uitkering. Woont u samen? Dan moet u zelf de Anw-uitkering aanvragen.

Als uw partner komt te overlijden, verandert er vaak het nodige in het inkomen. Vaak wordt het inkomen lager en is het verstandig opnieuw te kijken of u recht hebt op bepaalde regelingen via berekenuwrecht.nl. Ontving de overledene de toeslag op zijn naam? Dan zet de Belastingdienst de toeslag stop en moet u dit opnieuw aanvragen.

Kinderen? Vraag een wezenuitkering aan

Kinderen tot 16 jaar kunnen een wezenuitkering ANW krijgen als ze geen ouders meer hebben. Een kind krijgt alleen een wezenuitkering als de ouder die het laatst overleden is, verzekerd was voor de ANW. Een ouder was verzekerd als hij of zij in Nederland woonde of werkte. Ook kinderen van 16 tot 21 kunnen een wezenuitkering krijgen. Daarvoor moeten ze aan extra voorwaarden voldoen.